برآورد حجم فرسایش آبکندی با استفاده از ویژگی های ‏مورفومتریک و خاک در آبکندهای استان گلستان

Authors

مجید صوفی

حسین عیسائی

abstract

فرسایش آبکندی، به دلیل تولید رسوب فراوان تر از فرسایش­های پاشمانی و سطحی و معدود بودن تحقیقات درباره آن، از اهمیت بیش تری برخوردار است. برآورد حجم فرسایش آبکندی نیاز به شاخص­هائی دارد که بتوانند به سهولت اندازه­گیری شوند. این تحقیق در نظر دارد با ارائه مدل­های ساده، فرسایش آبکندی را با حداقل هزینه  برآورد نماید. در این تحقیق، پس از تشخیص و تعیین مناطق فرسایش آبکندی با استفاده از مدارک روایتی، تاریخی و انجام عملیات میدانی در استان گلستان، دو منطقه آبکندی در هر اقلیم با استفاده از روش دومارتن اصلاح شده تعیین و انتخاب گردید؛ سپس در هر منطقه، سه آبکند معرف، انتخاب و ویژگی­های مورفومتریک آنان نظیر طول، عمق، عرض فوقانی و تحتانی و ویژگی­های خاک، نظیر رس، سیلت و شن، سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در پیشانی و مقاطع 25، 50 و 75 درصد طول آبکند از پیشانی نمونه­برداری و اندازه­گیری شد؛ همچنین حجم فرسایش آبکندی از مجموع احجام جزئی در مقاطع ذکر شده، محاسبه گردید و حجم جزئی از ضرب طول بین دو مقطع عرضی در مساحت مقطع عرضی به دست آمد؛ سپس رابطه بین حجم فرسایش آبکندی به عنوان متغیر وابسته، با متغیرهای اندازه­گیری شده به عنوان متغیرهای مستقل با استفاده از روش تجزیه و تحلیل همبستگی از طریق ایجاد روابط رگرسیون تعیین شد. نتایج این تحقیق نشان داد که آبکندهای استان گلستان، عمدتا در دو اقلیم خشک و نیمه­خشک و بر روی رسوبات لسی با چسبندگی ناچیز، دارای گسترش زیادی می­باشند. آبکندها از نظر عرضی، گسترش بیش تری از عمق داشته و ذرات سیلت نقش مهمی در آن ایفاء می­کنند. بررسی متغیرهای اندازه­گیری شده بیان گر این واقعیت است که تولید رسوب در آبکندهای استان گلستان، بیش تر از کناره­های آن ها است؛ از این رو، بایستی اولویت اقدامات کنترلی به کناره­های آبکندها داده شود. تحلیل آماری نتایج به دست آمده نشان داد که رابطه خطی با ضریب تبیین 0.86 بر رابطه توانی با ضریب تبیین 0.54، از ارجحیت بیش تری برای برآورد حجم فرسایش آبکندی برخوردار است. همین نتایج بیان می­کند که حجم آبکندهای این استان با متغیرهای طول، عمق و عرض فوقانی آبکند، دارای یک رابطه خطی معنی­داری در سطح یک درصد است. در رابطه خطی، طول آبکند با تفسیر 86 درصدی از تغییرات حجم آبکند و ضریب استاندارد (0.871) بیش ترین تاثیر را در بین سه متغیر بیان شده، نسبت به عمق (0.227) و عرض ­فوقانی (0.159)، در برآورد حجم فرسایش آبکندی در استان گلستان دارد. این نتایج تاییدکننده توصیه های ارائه شده در منابع، در استفاده از طول آبکند در برآورد رسوب ناشی از فرسایش آبکندی در مدل egem و کاربرد آن در این قسمت از ایران است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برآورد حجم فرسایش آبکندی با استفاده از ویژگی‌های ‏مورفومتریک و خاک در آبکندهای استان گلستان

فرسایش آبکندی، به‌دلیل تولید رسوب فراوان‌تر از فرسایش­های پاشمانی و سطحی و معدود بودن تحقیقات درباره آن، از اهمیت بیش‌تری برخوردار است. برآورد حجم فرسایش آبکندی نیاز به شاخص­هائی دارد که بتوانند به‌سهولت اندازه­گیری شوند. این تحقیق در نظر دارد با ارائه مدل­های ساده، فرسایش آبکندی را با حداقل هزینه  برآورد نماید. در این تحقیق، پس از تشخیص و تعیین مناطق فرسایش آبکندی با استفاده از مدارک روایتی، ت...

full text

روابط مورفومتریک آبکندهای استان ایلام

 این پژوهش با هدف انجام مطالعات مورفومتری، بررسی ارتباطات هندسی بین آن­‌ها، در دو کاربری مرتعی و کشاورزی انجام شده است. در ابتدا، ویژگی‌­های هندسی و توپوگرافی 120 آبکند در بخش نیمه‌خشک استان شامل عرض بالا، عمق، عرض پایین، ارتفاع بالاکند، همچنین، ویژگی­‌های سطح حوزه آبخیز آبکندها شامل میزان پوشش سطحی و خاک لخت به‌وسیله پلات­‌های یک متر مربعی به همراه نمونه‌­های ترکیبی خاک از سطح حوزه آبخیز و دیو...

full text

استفاده از رادیونوکلوئید سزیم-137 در تخمین فرسایش خاک های حوزه آبخیز شصت-کلاته استان گلستان

سابقه و هدف: فرسایش خاک جدی‌ترین و غیر قابل برگشت‌ترین تهدید برای توسعه پایدار در هر منطقه است. رادیوسزیم در اثر انجام آزمایشات هسته‌ای دهه های گذشته تولید و وارد استراتوسفر شده است و سپس همراه نزولات جوی به سطح زمین رسیده است. اهمیت این رادیونوکلئید در مطالعات فرسایش خاک به دلیل جذب آن توسط بخش رس خاک است به نحوی که به سختی قابل تبادل می‌باشد. مواد و روشها: به منظور بررسی امکان استفاده از عنص...

full text

ارزیابی وضعیت فرسایش خاک در حوزه آبخیز چهل‌چای، استان گلستان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای SPOT5

سابقه و هدف: فرسایش خاک فرایندی طبیعی است که بطور مداوم بر روی سطح زمین رخ داده و یکی از مهمترین مشکلات زیست -محیطی در دنیا است. روش های متعددی جهت برآورد فرسایش ارائه شده است که شامل روابط ساده تا مدل‌های پیچیده می‌باشند. مدل جهانی RUSLE رابطه ای تجربی است و دارای پایه فیزیکی قوی‌تری نسبت به سایر روش‌های تجربی می‌باشد. این رابطه که اصلاح شده رابطه USLE می‌باشد، شامل اشکال مختلف فرسایش و برخی پ...

full text

ارزیابی حساسیت‌پذیری فرسایش آبکندی با استفاده از رگرسیون لجستیک، در حوضه صلوات‌آباد استان کردستان

Introduction Gully is one of the forms of water erosion features in many regions of the world. Gully erosion could produce abundant sediment load, reducing the fertility of land and destruction of structures. In literature, for the preparation of landslide susceptibility mapping, several studies have been conducted using logistic regression. But, a few authors focused on gully erosion suscep...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مهندسی و مدیریت آبخیز

Publisher: پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

ISSN 2251-9300

volume 2

issue 2 2010

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023